NETVLIESLOSLATING
Algemene info
Het netvlies of de lichtgevoelige laag kunnen we het best vergelijken met de film van een fototoestel. Ook in het oog zit de film achter de lens, dus achteraan in het oog. Het netvlies is een fijn laagje, bestaande uit zenuwweefsel, dat de binnenkant van uw oog bekleedt (zie tekening). Lichtstralen komen het oog binnen en worden door de lens op het netvlies geprojecteerd. Het netvlies produceert een beeld dat de optische zenuw aan de hersenen doorgeeft. We kunnen het vergelijken met een film die wordt ontwikkeld om foto’s te produceren.
WAT IS NETVLIESLOSLATING?
Netvliesloslating komt meestal voor in ogen waarvan het netvlies is aangetast door een scheur of een gat. Hierdoor gaat het glasvocht doorsijpelen waardoor de aanhechting weker wordt en uiteindelijk gaat loslaten. We kunnen dit een beetje vergelijken met behangpapier dat loskomt op een vochtige muur. Eenmaal het netvlies losgelaten heeft, is het niet meer mogelijk om duidelijke beelden te produceren van de inkomende lichtstralen waardoor het zicht troebel en vaag wordt. Een dringende aanpak is noodzakelijk.
WAT ZIJN DE SYMPTOMEN VAN NETVLIESLOSLATING?
De meest voorkomende symptomen zijn: een soort ‘schaduw of gordijn’ over het oog, hevige lichtflitsen en/of mobiele vlekken, ook wel ‘floaters’ genoemd. Deze symptomen zijn pijnloos.
WAT VEROORZAAKT EEN NETVLIESLOSLATING?
Bijna alle netvliesloslatingen worden veroorzaakt door een scheur of een gat in het netvlies. Dit ontstaat omdat het netvlies dunner is, vooral bij mensen van middelbare leeftijd die bijziend zijn of wanneer het glasvocht aan het netvlies trekt. Andere oog- of gezondheidsproblemen zoals diabetes, een cataractoperatie en letsels aan het oog bijvoorbeeld door een slag op het oog, zijn minder frequent de oorzaak van een netvliesloslating.
WAT TE DOEN MET HET ANDERE OOG?
Als u een netvliesloslating heeft gehad in het ene oog, loopt u een verhoogd risico dit ook in uw andere oog te ontwikkelen. Toch komt dit voor in slechts 1 op 10 gevallen. Bij symptomen moet u onmiddellijk een oogarts raadplegen. De oogarts onderzoekt dan beide ogen en raadt eventueel een preventieve behandeling aan.
Beide ogen worden ingedruppeld waardoor de pupillen wijder worden. Hierdoor kan de oogarts beter de achterkant van uw oog onderzoeken. Het effect van deze oogdruppels duurt enkele uren en uw zicht is een beetje troebel waardoor u even niet in staat bent te lezen of te rijden. Begeleiding, ook als u met het openbaar vervoer of per taxi komt, is aan te bevelen.
De behandeling
DE BEHANDELING
Hier zijn 3 verschillende behandelingsmethodes voor.
PNEUMATISCHE RETINOPEXIE
Bij deze wijze van herstel van netvliesloslating wordt een gasbel (SF6 gas) in het oog geïnjecteerd, gevolgd door een laser- of vriesbehandeling op het netvliesgat. Het hoofd van de patiënt is zodanig gepositioneerd dat de bel tegen het gat zit. Soms moeten patiënten het hoofd een paar dagen schuin houden om de gasbel op zijn plaats te houden, in contact met het gat in het netvlies.
De oppervlaktespanning van de lucht/water interface sluit het gat in het netvlies en zorgt ervoor dat het retinale pigmentepitheel de subretinale ruimte droog pompt en het netvlies weer op zijn plaats zuigt.
CERCLAGE-BANDJES
Cerclage-bandjes zijn een veelvuldig gebruikte behandeling waarbij de oogarts een of meer siliconenbandjes rond de oogbol vasthecht. De bandjes drukken de wand van het oog naar binnen, tegen het gat in het netvlies en sluiten de breuk of verminderen het vocht dat erdoorheen vloeit en verminderen het effect van de glasvochttractie zodat het netvlies zich weer vasthecht.
Cryotherapie kan worden toegepast rond gaten in het netvlies voordat de bandjes worden geplaatst. Vaak wordt subretinaal vocht gedraineerd als onderdeel van de ingreep. De bandjes blijven zitten. De meest voorkomende bijwerking van deze ingreep is verandering van myopie. Dat wil zeggen, het geopereerde oog wordt bijziender na de operatie.
VITRECTOMIE
Vitrectomie wordt steeds vaker gebruikt als behandeling voor netvliesloslating. Het houdt de verwijdering in van de glasachtige gelei en wordt gewoonlijk gecombineerd met het vullen van het oog met een gasbel SF6, of siliconenolie in ernstiger gevallen. Het voordeel van gas bij deze ingreep is dat er geen verandering in de myopie is na de ingreep en het gas binnen een paar weken is geabsorbeerd. Siliconenolie echter moet worden verwijderd na een periode van 2–8 maanden, naar goeddunken van de chirurg. Siliconenolie wordt vaker gebruikt bij gevallen die optreden bij proliferatieve vitreo-retinopathie (PVR).
Een nadeel is dat vitrectomie altijd leidt tot snelle ontwikkeling van staar in het geopereerde oog. In onze praktijk verrichten wij al jaren hechtingloze 23-gauge vitrectomie. Deze techniek is zeer weinig invasief en dus minder pijnlijk en minder traumatisch voor het oog zodat de postoperatieve behandeling prettiger is voor de patiënt.
OPNAME
De gemiddelde opnameduur is 3dagen/2nachten.
HOE VERLOOPT DE OPERATIE?
De dag zelf meldt u zich op het afgesproken tijdstip aan het onthaal in de grote inkomhal. U krijgt de nodige documenten en een identificatiebandje met uw naam en het nummer. U ondertekent een toestemmingsformulier en begeeft zich, al dan niet vergezeld van een vrijwilliger, naar onze verpleegafdeling. De verpleegkundige wijst uw kamer aan en geeft u nuttige informatie.
HHOE ERVAART U DE OPERATIE?
Omdat we u helemaal in slaap doen, ervaart u geen pijn of ongemak tijdens de operatie. In uitzonderlijke gevallen gebeurt de ingreep onder lokale anesthesie, maar ook dan krijgt u een kalmerend middel toegediend.
Voor de behandeling
ONDERZOEK
Indien u de eerste keer op onze dienst wordt opgenomen, voeren we een aantal bijkomende onderzoeken uit zoals bloedafname, een elektrocardiogram, eventueel ook een röntgenfoto van de longen, om na te gaan of u in goede gezondheid verkeert. Misschien hebt u ook een ultrasonografie nodig. Na verdoving met oogdruppels wordt een probe op het oog geplaatst waarna we foto’s van het oog maken. Deze test is pijnloos.
Na de behandeling
NA DE OPERATIE
Het geopereerde oog is afgedekt met een oogkompres en oogschelp of verband gedurende 12 uren na de operatie. Als u ontwaakt, kan het een beetje oncomfortabel aanvoelen. Indien dit het geval is, mag u de verpleegkundige steeds iets vragen tegen de pijn of het ongemak.
POSITIONEREN
In sommige gevallen, wanneer er gas werd ingebracht, vragen we u het hoofd in een bepaalde positie te houden. De eerste dagen na de operatie doet u dit zowel overdag als ‘s nachts met telkens 10 minuten pauze na elk uur, behalve tijdens de maaltijden of hygiënemaatregelen. Later wordt de tijd gereduceerd naargelang het advies van uw oogarts.
Positionering is nodig om te verzekeren dat de gas- of oliebel op het juiste deel van het netvlies drukt om het op de juiste plaats te houden.
1. Aangezicht naar beneden
2. Rechtop zittend
3. Aangezicht naar beneden, rechterwang op kussen
4. Aangezicht naar beneden, linkerwang op kussen
De dag na de operatie verwijderen we het oogcompres tijdens uw postoperatieve controle. Uw oog kan rood en gezwollen zijn. De verpleegkundige maakt uw oogleden proper en brengt u naar de oogarts voor een onderzoek in de dokterskamer. We dekken het oog niet meer af om genezing te bevorderen. U moet de oogschelp nog wel gedurende één week ’s nachts dragen.
ONTSLAGEN UIT HET ZIEKENHUIS
Bij ontslag uit het ziekenhuis krijgt u mee: de opgestarte oogdruppels, een oogschelp, het druppelschema, datum en uur van uw controle-afspraak, meestal één week na de ingreep. Indien u niet zelf kan druppelen, kunt u een attest vragen voor oogverzorging aan huis en dit gedurende 14 dagen.
Er is verder geen speciale uitrusting of apparatuur nodig. Indien nodig vraagt de arts om de positionering ook thuis verder te zetten.
HERSTEL EN HERVATTEN VAN UW BEZIGHEDEN
Als het netvlies terug is aangehecht, bent u in staat opnieuw te zien. De kwaliteit van uw zicht kan misschien iets minder zijn dan voorheen. Ook de aanwezigheid van gas of olie maakt dat het netvlies niet naar behoren functioneert. Herstel van het zicht gebeurt dan ook geleidelijk aan.
Normale activiteiten zijn onmiddellijk toegelaten zoals licht huishoudelijk werk, lezen, TV-kijken, bad en douche. In sommige gevallen is positionering nodig.
RESULTAAT VAN DE INGREEP
85 procent van de gevallen wordt met succes behandeld met één ingreep en de resterende 15 procent vergt twee of meer ingrepen. Na de behandeling krijgen de patiënten in een paar weken tijd geleidelijk het gezichtsvermogen terug, hoewel de gezichtsscherpte soms niet zo goed is als voor de loslating, vooral als de macula in het gebied van de loslating lag. Indien onbehandeld is volledige blindheid echter een kwestie van dagen.
MOGELIJKE COMPLICATIES
Mogelijke complicaties kunnen zijn: verhoogde oogdruk, bloeding, infectie, opnieuw loslaten van het netvlies. Het is zeer belangrijk dat deze complicaties zeer snel worden herkend en behandeld. Alarmtekens zijn: verhoogde pijn, toenemende roodheid van het oog, verhoogde zwelling van de oogleden, verhoogd schaduwzicht, verminderend of totaal verlies van het gezichtsvermogen. In dat geval belt u onmiddellijk.
Veelgestelde vragen
IS ER IETS WAT IK NIET MAG DOEN ALS ER LUCHT, GAS OF SILICONENOLIE IN MIJN OOG WERD GEÏNJECTEERD?
U mag niet vliegen zolang de gasbel aanwezig is. De gasbel neemt toe door decompressie en uw oog zal zeer pijnlijk worden. Vraag de oogarts om raad indien u reisplannen hebt.
WAT GEBEURT ER MET HET GAS EN DE SILICONENOLIE IN HET OOG?
Het gas wordt geabsorbeerd en verdwijnt vanzelf. Het wordt vanzelf vervangen door natuurlijk oogvocht. De tijd hiervoor nodig is afhankelijk van het type en de hoeveelheid gas dat werd gebruikt. De olie blijft in het oog en kunnen we enkel door een operatie verwijderen..
MAG IK AUTORIJDEN?
De wet vereist dat u de verzekering op de hoogte brengt wanneer er zich veranderingen in uw gezondheidstoestand en/of zicht voordoen. U moet in staat zijn bij goed daglicht met beide ogen (indien nodig met bril) een verkeersbord te lezen op 20.3 meter. U moet eveneens een toereikend gezichtsveld hebben. Indien u niet aan deze vereisten voldoet, is autorijden verboden.
U mag pas opnieuw autorijden als de oogarts heeft bevestigd dat uw zicht opnieuw voldoet aan de opgelegde eisen. Indien nodig kunt u een attest vragen aan de oogarts. De vereisten zijn strenger wanneer u een beroepschauffeur bent.
